چند درصد از مهارت های اساسی رشته ورزشی خود را مهارت های ذهنی می دانید؟

هر ورزشکار و هر تیمی  برای نیل به موفقیت باید از آمادگی جسمانی، آمادگی روانی و آمادگی تکنیکی و تاکتیکی برخوردار باشد و ضعف در هر کدام از این‌ موارد باعث می‌شود که تیم به اهداف مورد نظر خود نرسد.

اگر توجه کرده باشید اکثر اوقات مربی و بازیکنان تیم بازنده عملکرد ضعیفشان در بازی را به عواملی مثل از دست دادن تمرکز، داشتن استرس و دیگر جنبه‌های ذهنی و روانی مسابقه ربط می‌دهند؛ اما اشتباه مشترکی که مربیان و ورزشکاران برای جبران عملکرد ضعیف شان مرتکب می‌شوند این است که زمان بیش‌تری را برای تمرین بدنی صرف کنند. هرچند که باید ذکر کرد که اغلب اوقات، کمبود مهارت‌های جسمانی مشکل واقعی نبوده و علت اصلی کمبود مهارت‌های ذهنی است.

ورزشکاران برای رسیدن به سطح خودکاری در مهارت‌های ذهنی همچون مهارت‌های بدنی نیاز به آموزش و تمرین مرتب و با برنامه دارند. دلیل اینکه مهارت‌های روان‌شناختی یا ذهنی در ورزش اهمیت پیدا می‌کند این است که اکثر ورزشکاران در تمرین و مسابقه، قربانی کاستی‌ها و اشتباهات ذهنی‌شان می‌شوند؛ زیرا با موقعیت‌های مختلف که در زیر اشاره شده روبه‌رو می‌شوند.

* داشتن استرس، اضطراب در تمرین و مسابقه

* تمایل یا انگیزه کم به تمرین

* از دست دادن تمرکز در بازی

* ناامیدی به دلیل طولانی شدن دوره توان‌بخشی بعد از آسیب و…

با توجه به مطالب فوق، آیا ورزشکاران و تیم های ما به تمرین مهارت‌های ذهنی می پردازند؟ و یا از وجود روانشناسان ورزشی بهره می‌برند؟

اگر مهارت‌های ذهنی اهمیت بسیاری در موفقیت و عملکرد مطلوب دارند، چرا ورزشکاران ما زمان بسیار کمی را برای تقویت این مهارت ها صرف می‌کنند؟ سه دلیل عمده برای آن وجود دارد:

  نبود آگاهی

بسیاری از مربیان آگاهی ندارند چگونه مهارت‌های روان‌شناختی را آموزش یا تمرین دهند. برای مثال، بعضی از مربیان تمرکز را با فریاد زدن و گفتن جملاتی همچون «حواستو جمع کن!» انتقال می‌دهند. در این موارد فرض بر این است که بازیکن می‌داند چگونه تمرکز کند اما صرفاً آن را انجام نمی‌دهد. یا زمانی که از ورزشکار در لحظه‌های حساس خواسته می‌شود تا آرامش خود را حفظ کند؛ انجام این کار آسان نخواهد بود، مگر اینکه ورزشکار مهارت‌های آرمیدگی را یاد گرفته باشد. اگر یک ورزشکار یک تکنیک خاصی را آموزش ندیده باشد، مربی انتظار عملکرد خوبی نمی‌تواند داشته باشد. به همین صورت، برای این ‌که آرمیدگی و تمرکز در مسابقه ابزاری مؤثری باشند، باید قبلاً یاد گرفته و تمرین شده باشند.

  سوء تعبیر مهارت های‌ ذهنی

اکثر ورزشکاران فکر می‌کنند که مهارت‌های روان‌شناختی ذاتی بوده و آموخته نمی‌شوند. اینکه تصور می کنند که قهرمانان پرورش داده نمی‌شوند، بلکه قهرمان به دنیا می‌آیند تصوری اشتباه است.

  کمبود زمان

مربیان و ورزشکاران، کمبود زمان را مهم‌ترین مانع در آموزش مهارت‌های ذهنی به بازیکنان شان می‌دانند. با وجود اینکه مربیان و ورزشکاران اکثر اوقات دلایل شکست شان را عوامل روانی می‌دانند. اما در تمرین، وقتی برای انجام دادن آن تعیین نمی‌کنند. بهتر است به جای اینکه زمان تمرین را بیشتر کنند، زمان مشخصی را به تمرین مهارت‌های ذهنی اختصاص دهند.

دکتر بهروز اکبرزاده