گفتگوی اختصاصی با دکتر علی شریف نژاد
در این نوبت در خدمت دکتر علی شریف نژاد متخصص بیومکانیک از دانشگاه هومبولت برلین و رئیس پژوهشگاه تربیت بدنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هستیم تا پای صحبت های ایشان بنشینیم با موضوعات و دغدغه های بچه های تربیت بدنی:
با سلام خدمت آقای دکتر شریف نژاد، سوال اول ما این است که شما چگونه رشته بیومکانیک را انتخاب کردید؟
بنده علاقه به بحث کامپیوتر، ریاضی و فیزیک داشتم و همچنین در این دروس پایه ایی قوی را برای خود فراهم کرده بودم. همین مسائل باعث شد که من از ابتدای تحصیل در علوم ورزش به این گرایش علاقه مند شوم. همچنین زمینه کاری بنده هم در همین مسیر برنامه ریزی شده بود که این شامل اختراعات و طراحی دستگاه می شد که از دوره لیسانس و فوق لیسانس شروع شده بود.
هرچه من در علوم ورزشی بیشتر کار می کردم با بیومکانیک بیشتر آشنا می شدم و به واسطه ارتباط نزدیک این رشته با پزشکی و از جنبههایی به مهندسی، و همچنین تاثیر آن بر بهبود فعالیتهای ورزشی، باعث شد که به این گرایش علاقه مند و وارد شوم.
در مورد ادامه تحصیلتان در آلمان و چگونگی پذیرش آن توضیح دهید؟
یک فرآیند بسیار طولانی و طاقت فرسایی طی شد. اگرچه من از دانشگاه های مختلف پذیرفته شده بودم و بورس تحصیلی داشتم، اما وزارت علوم، ما را از گرفتن پذیرش از کشورهای ایالات متحده، کانادا و انگلستان به دلیل عدم وجود روابط منع کرده بود. به همین دلیل ما و آن گروهی که برای بورسیه تحصیلی پذیرفته شده بودیم، به سمت کشورهای اروپایی جهت گیری کردیم.
البته ارتباط من با سوپروایزرم به قبل از گرفتن پذیرش برمیگشت. در زمان کارشناسی ارشد، من با این شخص که از اساتید برجسته دانشگاه کلن بود، برای بحثهای مقاله و کارهای پژوهشی ارتباط داشتم. همه این ها باعث شد تا من بتوانم از دانشگاه ورزش کلن آلمان که بزرگترین دانشگاه ورزشی اروپا است، بورسیه تحصیلی بگیرم.
اما بعد از یک ترم، سوپروایزر من یک موقعیت کاری بهتر در برلین پیدا کرد و از من خواست که همراه او به دانشگاه هومبولدت برلین بروم و در آنجا من تحصیلات خود را ادامه دادم و تجربیات بسیار مفیدی را در برلین پیدا کردم.
هم اکنون حوزه تحقیقاتی تان بییشتر روی چه موضوعی متمرکز است؟
حوزه تحقیقاتی من بیشتر بحث بیومکانیک و مورفولوژی عضله و تاندون است. من هم در حوزههای پزشکی و کلینیکی و هم در حوزه ورزش این زمینهها را پیگیری و کار میکنم. جنبه ورزشی این موضوع بیشتر به حوزه مشکلات و ناهنجاریهای زانو در ورزشکاران، کفش های ورزشی، ارتعاشات عضله، استفاده و کاربرد هوش مصنوعی در آسیبهای ورزشی را در بر می گیرد. مقالاتی که من در این زمینه دارم جز مقالات پیشرو در این حوزه است و من بسیار خوشحالم که دیگر همکاران نیز در این حوزه در حال فعالیت هستند.
چگونه شد پژوهشگاه را برای عضویت هیات علمی انتخاب کردید؟
من در تمامی مقاطع تحصیلی هم تجربه کار پژوهشی و آموزشی در ارگان های مختلفی مانند، آموزش و پرورش، دانشگاه آزاد را در ایران داشتم و وقتی در آلمان بودم در دانشگاه سمت دستیاری استاد برای دانشجویان لیسانس و فوق لیسانس را بر عهده داشتم. این تجربیات باعث شد تا من به این پی بردم که حوزه فکری من به بحث پژوهش نزدیک تر است. اینجا تمامی اعضای هیات علمی موظف به انجام کار پژوهشی هستند و کارهای آموزشی اولویت این بخش نیست. همچنین آزمایشگاه های پژوهشگاه بسیار مجهز تر از آزمایشگاه هایی است که در دانشگاهها یافت میشود، به همین دلیل من پژوهشگاه را انتخاب کردم.
در حال حاضر مهم ترین فعالیت های پژوهشگاه چه می باشد؟
پژوهشگاه به دلیل تفاوتی که با دانشگاهها دارد، بیشتر روی پروژه های کاربردی متمرکز است. بیشتر موضوعات تحقیقاتی پژوهشگاه روی موارد سفارش محور است. ما از سازمانهای بیرونی سفارش انجام کارهای پژوهشی میگیریم که میتوانم بگویم که در سالهای اخیر رشد چشمگیری داشته است. این نشان دهنده این است که اعضای پژوهشگاه به این رشد رسیدهاند که هم میتوانند طرحهای پژوهشی بیرون را مطابق با نیاز به دستگاهها اجرا کنند، و هم اینکه پژوهشگاه به جایی رسیده است که اعتبار پژوهشگاه در سازمانهای مختلف تایید شده است بطوری که طرح هایشان را به ما می سپارند، این عمده فعالیت های پژوهشگاه میباشد.
در کنار انجام فعالیتهای پژوهشی کاربردی، ما بحث برگزاری همایش های بین المللی را داریم که این همایش ها معمولاً بزرگترین رویداد های علمی خانواده علوم ورزش می باشند. امسال هم افتخار این را داریم که دوازدهمین دوره این رویداد را با یک رویکرد جدید در یک مکان جدید برگزار کنیم که همین باعث شده استقبال خیلی خوبی از طرف اساتید خارجی داشته باشیم.
دیگر فعالیت پژوهشگاه چاپ و نشر دانش در قالب ۵ نشریه تخصصی یا کتب تخصصی می باشد.
در پژوهشگاه مرکز فناوری تاسیس کردیم که از استارتاپ ها و شرکت های دانش بنیان حمایت میکند و و استارت آپ ها و ایده های ورزشی در آن شکل میگیرد.
همچنین دیگر فعالیت پژوهشگاه طرح پایش سلامت و تندرستی و اجرای آن است که یک طرح پیشرو می باشد. پژوهشگاه مراکز پایش سلامت را راهاندازی و این مدل را به دانشگاهها معرفی کرده است که هم اکنون در تعدادی از دانشگاهها این طرح در حال اجرا می باشد و این باعث خوشحالی است که بتوانیم این مدلهای کاری جدید را برای دانشجویان فارغ التحصیلان معرفی کنیم.
در کنار این موارد ، فرصت همکاری را برای دانشجویان در قالب دستیار پژوهشی هیات علمی پژوهشگاه فراهم کردیم. اخیراً هم بحث فرصت های مطالعاتی و پسا دکترا را ایجاد کردهایم.
برای توسعه رابطه محققان و دانشجویان با پژوهشگاه چه برنامه هایی داشته اید؟
مسیرهای جدیدی را تعریف کردیم که همانطور که گفتم بحث مسیر پسا دکتراست که یکی از مسیرهایی است که دانشجویان فارغ التحصیلی در مقطع دکتری میتوانند با پژوهشگاه همکاری داشته باشند. فرصت مطالعاتی یکی دیگر از این موارد است که دانشجویان مقاطع دکتری می توانند از شرایط پژوهشگاه استفاده کنند و در پژوهشگاه فعالیتهای تحقیقاتی انجام دهند. مسیر دیگری که ما ایجاد کرده ایم کمک به محقق است که در این قالب و چارچوب دانشجویان میتوانند در کنار اساتید این تجربه کار پژوهشی و کار در آزمایشگاه را کسب کنند.
معمولا پژوهشگاهها مرجع علمی و تحقیقاتی تمام دانشگاه ها در حوزه تخصصی خودشان هستند، بنظر شما چه اقداماتی باید صورت گیرد که این اتفاق هم برای پژوهشگاه بصورت عملی رخ دهد؟
دقیقا این شکل گرفته است. ما در سال گذشته نیازهای تحقیقاتی دستگاههای اجرایی را احساس کردیم تحقیقاتی و در قالب اولویتهای تحقیقاتی در ۹ محور و زیرمجموعه های آن، ۹ عنوان تعریف کردیم. به دانشگاه ها و مرکز اعلام کردیم و نیاز های تحقیقاتی و مسیر اجرای طرح های تحقیقاتی در حوزه علوم ورزشی پژوهشگاه مشخص کردیم.
در سالهای اخیر تعدد برگزاری کارگاههای علمی توسط هر فردی امکان پذیر شده است، بنظر شما چه سازو کاری نیاز است که حداقل این کارگاههای علمی توسط یا با تاییدیه مجرای پژوهشگاه صورت گیرد؟
بله، این در سطح جامعه ما متاسفانه وجود دارد. اما باید افرادی که در این دورهها شرکت میکنند، باید هوشیار باشند که به چه موسسه ای پول پرداخت میشود و گواهی ایی که دریافت میکنند چقدر معتبر است.
قطعاً پژوهشگاه برای کارشناسان مختلف دوره ها و کارگاه های آموزشی تخصصی را برگزار میکند. این گواهی، با مهر و امضای وزارت علوم است. همه ما مطلع هستیم که همه جای دنیا دورههایی که توسط بزرگترین و معتبرترین وزارتخانه علمی هر کشوری تایید می شود، دورههای معتبری هستند که در خارج از کشور قابل استفاده هستند. از این رو، من در واقع پیشنهاد می کنم حتما افرادی که میخواهند در دورهها شرکت کنند، حتما تحقیق کنند نسبت به اینکه این دوره توسط چه ارگان و نهادی برگزار میشود.
در حال حاضر، در حوزه ورزش متاسفانه این مدل دستگاه ها و شرکت های خصوصی تعدادشان خیلی زیاد شده، پس باید افراد آگاهانه برخورد نمایند.
برنامه شما برای ارتباط با دانشگاههای خارج، همکاری مشترک و جذب دانشجوی بین المللی چگونه است؟
در ارتباط با دانشگاه های خارجی و جذب دانشجوی بین المللی، ما موفق شدیم که از وزارت علوم مجوز داشتن دانشجوی بین المللی را کسب کنیم و چون این رویداد خیلی جدیدی در حوزه ما است، با دانشگاههایی که تفاهمنامه همکاری داریم، در حال رایزنی هستیم که انشالله در ماهها و سالهای آینده بتوانیم به این موضوع نگاه کنیم و موفقیتهایی را کسب کنیم.
دلیل رشد فوق العاده متقاضی ورود به رشته تربیت بدنی نسبت به سالهای قبل چیست؟
در سالهای گذشته آزمون عملی رشته تربیت بدنی به صورت نیمه متمرکز در بهمن ماه برگزار می شد. با رایزنیهایی که با سازمان سنجش داشتیم، زمان اجرای آزمون عملی با با بقیه رشته ها هم زمان کردیم.
از طرف دیگه، فرصت های شغلی رشته علوم ورزشی در مقایسه با بقیه رشته ها در حال حاضر شدت بیشتری پیدا کرده است.
از دیگر عوامل این است که در سالهای گذشته فارغ التحصیلان ما توانستند با گرایش های تخصصی دیگر از جمله حوزه فنی و مهندسی از جمله حوزه پزشکی ارتباط برقرار کنند و دانشجویان خوب ما هم حرفی برای گفتن داشته باشند.
در سالهای گذشته از هر 05 نفر، دو نفر وارد رشته ما می شدند. ولی در امسال از هر 04 نفر دو نفر می توانند وارد این رشته بشوند.
یکی از مراکزی که در زیر مجموعه پژوهشگاه است، مرکز نوآوری فناور یهای ورزشی است. تقریبا کدام گرایش تربیت بدنی بیشتر برای این مرکز طرح می آورند؟
تمام گرایش های تربیت بدنی این امکان و شرایط دارند که با ایجاد نوآوری و خلاقیت خودشان را به عنوان یک گروه یا یک مجموعه فناور و استارتاپ به فناوری ورزشی معرفی کنند. گرایش بیومکانیک ورزشی در در واقع رأس این هرم میتواند باشد. در کنار این گرایش ها آسیب شناسی، فیزیولوژی ورزشی، حتی مدیریت، با یک نگاه جدید در واقع میتواند با یک تغییر مسیر، خلاقیت های جدید را به وجود بیاورند و کمک به بحث فناوری بکنند.
یکی دیگر از کارهای پژوهشگاه داوری ثبت اختراعات ورزشی است، در این مورد توضیح دهید؟
پژوهشگاه به عنوان مرجع ثبت اختراعات ورزشی فعالیت می کند. مشخصأ در این حوزه هر کسی ایده ای داشته باشد که به عنوان یک ایده اختراعی محسوب شود، می تواند از مسیر اداره ثبت شرکتها و مالکیت معنوی اقدام کند، در این مسیر، ایده هایی که مرتبط با ورزش باشد در پژوهشگاه توسط یک یا چند داور مورد ارزیابی قرار میگیرد و نتیجه به افراد ارائه می شود.
ارتباط پژوهشگاه با دانشکده های تربیت بدنی و مدل همکاری ها چگونه است؟
پژوهشگاه در سال های اخیر تلاش کرده که طرح های تحقیقاتی را با مشارکت دانشگاهها پیش برد. به عنوان مثال، پژوهشگاه پروژه ای را از دستگاه بیرونی جذب و بعنوان طرح تحقیقاتی به تمام دانشکده های تربیت بدنی و گروه های تربیت بدنی کل کشور اعلام نمود. بدین صورت بود که هر کدام از محققانی که در این حوزه فعال بودند می توانستند طرح پژوهشی قابل قبول خود را ارائه و در رقابت علمی شرکت کنند، سال گذشته این اتفاق افتاد، در صورتی که طبق چارچوب قوانین و مقررات وزارت علوم می توانستیم فراخوان نزنیم و بگوییم این طرح تحقیقاتی است که ما از بیرون سفارش گرفتیم، به هیأت علمی خودمان دهیم تا انجام دهد. اما با یک مدل جدید در قالب یک رقابت علمی در اختیار تمام دانشگاهها قرار دادیم و بهترین پروپوزال را تعیین کردیم و برای این دستگاه کار را اجرا خواهیم کرد.
امسال همایش بین المللی برگزار می شود؟
امسال دوازدهمین دوره همایش بینالمللی را از 91 تا 22 آبانماه، در یک فضای مجازی برگزار خواهیم کرد و بزرگترین همایش مجازی علوم ورزشی خواهد بود و در حال حاضر در حال رایزنی با اساتید خارجی هستیم، خبرهای بسیار خوبی خواهم داشت. برای حضور در این همایش و ارائه سخنرانی اساتید بسیار معتبری اعلام آمادگی کردند. تاکید میکنم یکی از بزرگ ترین اتفاقات علمی کشور خواهد بود این همایش و تمام اطلاعات آن در سایت همایش در کانالهای خبری پژوهشگاه اطلاعرسانی خواهد شد.
شما عزیزان میتوانید از کانالهای اینستاگرام، تلگرام و سایت پژوهشگاه تمام اخبار و اتفاقات پژوهشگاه و همایش بین المللی را دنبال کنید و در جریان این اخبار و اطلاعات قرار بگیرید.
در آخر، چه پیشنهاد همکاری برای بچه های علوم ورزشی دارید؟
توصیه و تاکید من به دانشجویانی که در این حوزه درس می خوانند این است که به دنبال فرصت ها و شرایطی برای کارآموزی باشند. بحث کارآموزی و کارورزی در این رشته مغفول مانده است. در این سال ها صرفاً پرداختیم به آموزش های تئوری البته در مقطع لیسانس آموزشهای عملی را هم داریم اما چیزی که ما در حال حاضر بیش از همه به او نیاز داریم، این است که شرایط کارورزی و کار آموزی را دانشجویان ما بیشتر داشته باشند. حتما توصیه میکنم به دنبال اساتیدی بگردید که امکانات آزمایشگاهی دارند و در آزمایشگاهها حضور پیدا کنید.
فقط صرفا حضور در یک آزمایشگاه میتواند کلی مطلب عملی به دانشجویان یاد دهد. از مراکز دانشگاهی و غیردانشگاهی مانند کلینیکهایی که اساتید حوزه علوم پزشکی و ورزشی هستند، بعنوان مکانهای کارآموزی استفاده کنید. هم به لحاظ تئوری و هم به لحاظ عملی توانایی های خودتان را بالا ببرید تا در سطح جامعه حرف بیشتری برای گفتن داشته باشید.
دیدگاهتان را بنویسید